АҚШ-та датопотамаб дерукстекан биологиялық дәрілік препаратын тіркеуге өтінім жергілікті дамыған немесе метастатикалық өкпенің жалпақ жасушасыз ұсақ жасушалы емес қатерлі обыры (ҰЖЕӨО) бар, алдыңғы жүйелік терапиямен емделген ересек пациенттерде қолдану үшін қабылданды. Бұл көрсеткішті тіркеу туралы соңғы шешімді АҚШ-тың Азық-түлік және дәрі-дәрмек сапасын бақылау басқармасы (FDA) 2024 жылдың төртінші тоқсанында қабылдайды.

Препаратты тіркеуге өтінім TROPION-Lung01 III фазалық зерттеу нәтижелері негізінде берілді. Зерттеуде датопотамаб дерукстекан алдыңғы терапия желісінің кем дегенде біреуін алған, жергілікті таралған немесе метастатикалық ҰЖЕӨО бар пациенттерде доцетакселмен (ағымдағы емдеу стандарты) салыстырғанда, қос бастапқы соңғы нүктеде — прогрессиялық емес өміршеңдікпен (ПЕӨ) қатыстылықта статистикалық маңызды жақсартуды көрсетті. Қос бастапқы соңғы нүктеге, жалпы өміршеңдікке (ЖӨ) қатысты аралық талдау нәтижелері дерукстекан датопотамабының жалпы популяциядағы доцетакселмен салыстырғанда сандық артықшылығын көрсетті. Дегенмен, деректерді жинау аяқталған күні нәтижелер статистикалық мәнге жете алмады. Датопотамаб дерукстекан жалпақ жасушасыз ҰЖЕӨО бар пациенттерде ПЕӨ жоғарылауында клиникалық маңызды артықшылықты және ЖӨ-тің жақсаруының оң сандық тенденциясын көрсетті. Зерттеу жалғасуда және ЖӨ-ті бағалау түпкілікті талдау аясында жүзеге асырылады. 

Датопотамаб дерукстекан өз кезегінде TROP2 ақуызына бағытталған арнайы құрастырылған моноклоналды антидене дәрілік конъюгатын таныстырады.

«АстраЗенека» компаниясының атқарушы вице-президенті және онкология саласындағы зерттеулер мен әзірлемелер бөлімшесінің басшысы Сьюзен Гэлбрейт (Susan Galbraith) атап өтті: «Датопотамаб дерукстекан бұрын ем қабылдаған өкпенің жалпақ жасушасыз ұсақ жасушалы емес қатерлі ісігі бар пациенттері жағдайында стандартты химиотерапияға тиімді және төзімді балама бола алады. Тіркеуге өтінімдер бүкіл әлем бойынша реттеуші органдардың қарауында. Сонымен қатар, АҚШ-та «сүт безі қатерлі ісігі» көрсеткіші бойынша қолдану үшін препаратты тіркеуге өтінім беру процесі де жүріп жатыр және бұл тек бастамасы ғана. Біз емдеудің осы жаңа нұсқасын пациенттерге мүмкіндігінше тезірек қолжетімді етуге тырысамыз».

«Даичи Санкио» компаниясының зерттеу және әзірлеу бөлімінің бас жетекшісі Кен Такешита (Ken Takeshita, MD) былай деді: «Бүгінгі жаңалықтар — өкпенің ұсақ жасушалы емес қатерлі ісігі бар пациенттерді емдеу тәсілін сапалы түрде өзгерте алатын терапияның жаңа стандарттарын құру жолындағы мақсатымызға маңызды қадам. Біз FDA-ның өтінімімізді қабылдағанына өте қуаныштымыз, өйткені біз датопотамаб дерукстеканды TROP2 ақуызына бағытталған алғашқы моноклональды антиденелердің дәрілік конъюгатына айналдыруға бар күшімізді саламыз, яғни ол бұл жағдайда алдыңғы жүйелік терапия аясында аурудың өршуінен кейін өкпенің жалпақ жасушасыз ұсақ жасушалы емес қатерлі ісігі бар пациенттерді емдеу үшін мақұлданады. Датопотамаб дерукстекан пациенттерге қолжетімді болуы үшін біз FDA-мен тығыз жұмыс істеуге дайынбыз».

TROPION-Lung01 зерттеуінің нәтижелері 2023 жылы Еуропалық медициналық онкология қоғамы (ESMO) конгресінің президенттік симпозиумында ұсынылды.

Датопотамаб дерукстеканның қауіпсіздік профилі басқа жалғасып жатқан зерттеулерге сәйкес келді. Жаңа қауіпсіздік мәселелері тіркелген жоқ.

Сондай-ақ, АҚШ-та сүт безі қатерлі ісігі бар метастатикалық гормон-рецепторы-оң (ГР+), HER2-теріс (ИГХ 0, ИГХ 1+ немесе ИГХ 2+/ISH–) бар ересек пациенттерде қолдану үшін TROPION-Breast01 III фазасының тірек зерттеу нәтижелеріне негізделген датопотамаб дерукстекан биологиялық препаратын тіркеуге осы уақытта бірге қатар өтінім де берілді. Датопотамаб дерукстеканды өкпе обыры мен сүт безі қатерлі ісігі жағдайында қолдануға тіркеу бойынша қосымша өтінімдерді бүкіл әлем бойынша реттеуші органдар қарайды. 

«АстраЗенека» компаниясы туралы

«АстраЗенека» онкология, кардиология, нефрология және метаболизм, тыныс алу және аутоиммундық, сондай-ақ сирек кездесетін аурулар сияқты терапевтік салаларда рецепт бойынша берілетін дәрі-дәрмектерді зерттеуге, әзірлеуге және нарыққа шығаруға бағытталған халықаралық ғылыми негізделген биофармацевтикалық компания болып табылады. Кембриджде (Ұлыбритания) орналасқан «АстраЗенека» компаниясы 100-ден астам елде жұмыс істейді және оның инновациялық препараттарын бүкіл әлем бойынша миллиондаған пациенттер пайдаланады.

Кең таралған өкпенің ұсақ жасушалы емес қатерлі ісігі

2023 жылы АҚШ-та 250 мыңға жуық өкпе обыры диагнозы қойылды¹. Олардың шамамен 80%-ы ҰЖЕӨО — өкпе қатерлі ісігінің ең көп таралған түрі¹. ҰЖЕӨО жағдайларының шамамен 70%-ы және 30%-ы морфологиялық тұрғыдан өкпенің жалпақ емес және жалпақ жасушалы карциномасы болып табылады². Иммунотерапия және бірінші қатардағы мақсатты терапия пациенттердегі емдеу нәтижелерін жақсартқанымен, олардың көпшілігінде кесел ерте ме, кеш пе дами түседі, нәтижесінде оларға химиотерапия тағайындалады^3–5. Ондаған жылдар бойы химиотерапия шектеулі тиімділігі мен белгілі жанама әсерлеріне қарамастан, жалпы ҰЖЕӨО бар пациенттер үшін соңғы үміт болып қала берді^3–5.

TROP2 ақуызы  ҰЖЕӨО жағдайларының көпшілігінде белсенді түрде экспрессияланады⁶. Қазіргі уақытта бірде-бір TROP2 ақуызына бағытталған моноклоналды антидене конъюгаты өкпе обырын емдеу үшін тіркелмеген^7,8.

TROPION-Lung01 зерттеуі

TROPION-Lung01 — датопотамаб дерукстекан терапиясының тиімділігі мен қауіпсіздігін бағалау үшін III фазалық халықаралық көп орталықты ашық рандомизацияланған зерттеу. Ол датопотамаб дерукстекан терапиясының тиімділігі мен қауіпсіздігін бағалауда алдыңғы терапияның кем дегенде бір қатарын алған белсендіруші мутациялардың болуына қарамастан, жергілікті асқынған немесе метастаздық ҰЖЕӨО бар пациенттерде доцетакселмен салыстырылады. Белсенді мутациялары бар ҰЖЕӨО пациенттері бұрын анықталған геномдық бұзылулар үшін тіркелген платиналы химиотерапия және мақсатты терапияны алды. Белсендірілетін мутациялары жоқ ҰЖЕӨО пациенттері бұрын платиналы химиотерапия мен PD-1 немесе PD-L1 ингибиторын бір уақытта немесе дәйекті түрде алды.

TROPION-Lung01 зерттеуінің қос бастапқы соңғы нүктесі екі компонентті қамтиды: тәуелсіз соқыр орталықтандырылған сараптамалық бағалау (BICR) және ПӨ-не сәйкес ПЕӨ. Негізгі қайталама соңғы нүктелеріне зерттеушінің бағалауы бойынша ПЕӨ, объективті жауап беру жиілігі, жауап беру ұзақтығы, жауап беру уақыты және BICR мен зерттеушінің бағалауы бойынша ауруды бақылау жиілігі және қауіпсіздік кіреді. TROPION-Lung01 зерттеуіне Азия, Еуропа, Солтүстік және Оңтүстік Америка елдерінің зерттеу орталықтарындағы 600-ге жуық пациент кіреді. Зерттеу туралы толық ақпарат сайтта берілген ClinicalTrials.gov.

Датопотамаб дерукстекан (Dato-DXd)

Датопотамаб дерукстекан (Dato-DXd) — TROP2 ақуызына бағытталған дәрілік препаратпен (ADC) моноклоналды антидененің эксперименттік конъюгаты. «Даичи Санкио» компаниясының патенттелген экзатекан туындыларына (DXd) негізделген моноклоналды антиденелер конъюгаттарын өндіру технологиясы бойынша әзірленген датопотамаб дерукстекан «Даичи Санкио» компаниясының онкологиялық препараттар портфеліндегі алты негізгі ADC-нің бірі және оның зерттеуі «АстраЗенека» компаниясының ADC зерттеу жөніндегі ғылыми платформасының ең озық бағдарламаларының бірі болып табылады. Датопотамаб дерукстекан Саппоро медициналық университетімен бірлесіп әзірленген, ол ыдырайтын тетрапептидті байланыстырғыштар арқылы топоизомераза I ингибиторы (экзатекан туындысы, DXd) молекулаларымен TROP2-ге IgG1 сыныбындағы гуманизацияланған моноклоналды антиденеден тұрады.

Халықаралық деңгейде ісіктердің әртүрлі түрлерінде, соның ішінде ҰЖЕӨО, үш рет теріс сүт безі қатерлі ісігі, GR-оң және HER2-теріс сүт безі обыры кезінде датопотамаб дерукстеканның тиімділігі мен қауіпсіздігін бағалау бойынша 14-тен астам зерттеулерді қамтитын TROPION кешенді әзірлеу бағдарламасы іске асырылуда. TROPION бағдарламасынан басқа датопотамаб дерукстекан әртүрлі комбинациялардың бөлігі ретінде де зерттеледі.

«АстраЗенека» және «Даичи Санкио» компанияларының ынтымақтастығы

«АстраЗенека» және «Даичи Санкио» компаниялары 2019 жылдың наурызында трастузумаб дерукстеканды және 2020 жылдың шілдесінде датопотамаб дерукстеканды бірлесіп әзірлеу мен әлемдік нарыққа шығару туралы халықаралық шарт жасасты (Жапониядан басқа, екі ADC-ге де айрықша құқықтар «Даичи Санкио» компаниясына тиесілі). «Даичи Санкио» компаниясы трастузумаб дерукстекан мен датопотамаб дерукстеканды өндіруге және жеткізуге жауапты. 

«АстраЗенека» компаниясының өкпе қатерлі ісігін емдеудегі тәжірибесі

«АстраЗенека»  компаниясы ауруды ерте сатысында анықтау және емдеу арқылы өкпе обыры бар пациенттердің өз қалпына келу мүмкіндігін арттыруға талпынады. Компания төзімді және кең таралған ісіктерді емдеу нәтижелерін жақсарту мақсатында ғылыми білімнің шекараларын кеңейтеді. Жаңа терапевтік мақсаттарды анықтау және инновациялық шешімдерді зерттеу арқылы компания пациенттерге дәрі-дәрмектерді қолданудан барынша пайда алудың жолын табуға тырысады.

Компанияның кең ауқымды препараттар қатарына өкпенің қатерлі ісігін емдеуге арналған жаңа буынның инновациялық жетекші препараттар кіреді: «Даичи Санкио» компаниясымен бірлесе әзірленіп жатқан осимертиниб пен гефитиниб; дурвалумаб пен тремелимумаб; трастузумаб дерукстекан пен датопотамаб дерукстекан; «ХАТЧМЕД» компаниясымен бірлесіп әзірленіп жатқан саволитиниб; және әзірлену үстіндегі перспективалы дәрілік препараттар портфелі мен әртүрлі әсер ету механизмдері бар комбинациялар.

«АстраЗенека» компаниясы өкпе қатерлі ісігін диагностикалау және емдеу саласында жаңа әдістерді енгізу альянсының (Lung Ambition Alliance) тең құрылтайшысы болып табылады, ол өкпе обыры бар пациенттер үшін инновацияларды енгізуді жеделдетуді және елеулі жақсартуларды тудыруды, сондай-ақ емдеуді іске асырады.

«АстраЗенека» компаниясының онкология саласындағы тәжірибесі

«АстраЗенека» компаниясы онкология саласына маңызды өзгерістер енгізе отырып, пациенттерге арналған революциялық препараттарды жасау, әзірлеу және тәжірибеге енгізу үшін қатерлі ісіктің табиғатын және оның жан-жақтылығын түсіну арқылы ғылыми жетістіктерді пайдалана отырып, қатерлі ісіктің көптеген түрін емдеуге мүмкіндік беретін препараттарды әзірлеуге ұмтылуда.

Компанияның мүдделері емдеуге қиын қатерлі ісіктердің кейбір түрлеріне бағытталған. «АстраЗенека» компаниясы саладағы клиникалық практикадағы өзгерістерді жеделдететін және пациенттердің тағдырын өзгерте алатын алуан түрлі препараттар желісін құрды. 

«АстраЗенека» компаниясы онкологиялық ауруларды емдеуді қайта қарастыруға және оларды бір күні өлім санаты қатарынан шығаруға тырысады.

Дереккөздердің тізімі:

1. net, Lung Cancer – Non-Small Cell: Statistics. Сілтеме бойынша қолжетімді: https://www.cancer.net/cancer-types/lung-cancer-non-small-cell/statistics. Ақпан 2024 ж. бойынша
2. National Cancer Institute. SEER Cancer Statistics Factsheets: Lung and Bronchus Cancer, 2015. Сілтеме бойынша қолжетімді: SEER Cancer Statistics Factsheets: Lung and Bronchus Cancer, 2015. Ақпан 2024 ж. бойынша.
3. Chen R, et al. Emerging therapeutic agents for advanced non-small cell lung cancer. J Hematol Oncol. 2020;13(1):58.
4. Majeed U, et al. Targeted therapy in advanced non-small cell lung cancer: current advances and future trends. J Hematol Oncol. 2021;14(1):108.
5. Pircher, A, et al. Docetaxel in the Treatment of Non-small Cell Lung Cancer (NSCLC) – An Observational Study Focusing on Symptom Improvement. Anticancer Research. 2013;33(9):3831-3836.
6. Mito R, et al. Clinical impact of TROP2 in non‐small lung cancers and its correlation with abnormal p53 nuclear accumulation. Pathol Int. 2020;70(5):287-294.
7. Rodríguez-Abreau D et al. Pemetrexed plus platinum with or without pembrolizumab in patients with previously untreated metastatic nonsquamous NSCLC: protocol-specified final analysis from KEYNOTE-189. Ann Onc. 2021 Jul;32(7): 881-895.
8. American Cancer Society. Targeted Drug Therapy for Non-Small Cell Lung Cancer. Сілтеме бойынша қолжетімді : https://www.cancer.org/cancer/types/lung-cancer/treating-non-small-cell/targeted-therapies.html. Ақпан 2024 ж. бойынша.